Za nami rok 2018 nazwany przeze mnie „Rokiem Compliance” z racji ogromnej ilości zmian prawnych wpływających na obowiązek stworzenia przez przedsiębiorców systemu compliance z prawdziwego zdarzenia. W 2018 roku weszły w życie m.in. Rozporządzenie RODO, nowelizacja ustawy o VAT dot. Split Payment, przepisy o JPK, nowelizacja kodeksu cywilnego skracająca terminy przedawnienia, ustawy wdrażające STIR i PSD2, nowa ustawa AML. Pełna listę zmian można przejrzeć w tym wpisie. Ciężki był to rok. Wielu jednak udało się dostosować do tych zmian bez negatywnego wpływu na działalność operacyjną.
Rok 2019 zapowiada się skromniej, raczej nie będzie rekordowy, ale zmian będzie sporo. Poniżej spróbuję nakreślić najważniejsze z nich według kolejności istotności dla branży faktoringowej.
# ZMIANY NAJWAŻNIEJSZE DLA BRANŻY FAKTORINGOWEJ
- AML. W dniu 13.01.2019 r. mija termin na sporządzenie i wdrożenie własnej oceny ryzyka przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, wynikający z nowej ustawy. O ustawie, w tym jej zakresie i obowiązkach pisałem TUTAJ;
- Egzekucja Komornicza. W dniu 1.01.2019 r. weszły w życie 2 nowe ustawy regulujące zasady pracy komorników sądowych i nastąpiła rewolucja w ich pracy która w mojej ocenie negatywnie wpłynie na efektywność pracy komorników, w tym pozycję firm faktoringowych jako wierzycieli, oraz znacznie ogranicza swobodę wyboru komornika. Zachęcam do lektury całego artykułu opublikowanego przeze mnie kilka dni temu – dostępny TUTAJ;
- Ustawa dot. ograniczenia zatorów płatniczych (przyjęto projekt z dnia 14.09.2018 r.) – która istotnie wpływa na branżę w zakresie m.in. skrócenia terminów płatności b2b do 60 dni, przyspieszenia postępowania nakazowego, wprowadzenia obowiązku raportowania sprawozdań o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych itp. O ustawie pisałem szczegółowo TUTAJ. Projekt znajduje się na etapie konsultacji i spodziewam się że powinien zostać uchwalony w 2019 roku;
- Ustawa o Krajowym Rejestrze Zadłużonych – niestety w najważniejszym dla branży zakresie (darmowy krajowy rejestr zadłużonych on-line) wejdzie w życie dopiero dnia 1.12.2020 r., o czym szczegółowo pisałem TUTAJ;
- RODO a ocena ryzyka kredytowego / faktoringowego. Trwają prace nad rządowym projektem ustawy doprecyzowującym i wdrażającym nowe regulacje związane z RODO. Projekt przewiduje również zmiany w prawie bankowym w postaci wprowadzenia zamkniętego katalogu danych osobowych wykorzystywanych do oceny ryzyka kredytowego. Na tą chwilę nie wiadomo jak bardzo ustawa uderzy w branżę (zwłaszcza fintechy) – czy zostanie ograniczona do konsumentów (jeśli tak, czy także członków organów), oraz czy znajdzie zastosowanie wyłącznie do banków, a także czy będzie dotyczyć relacji b2b;
- Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych. Trwają prace końcowe nad ustawą która może zrewolucjonizować system compliance w korporacjach. O ustawie pisałem TUTAJ;
- Kodeks Antykorupcyjny. Ustawa o jawności życia publicznego została „zamrożona”. Projekt w obecnym brzmieniu obejmuje znaczną liczbę firm faktoringowych jako co najmniej średnich przedsiębiorców i przewiduje obowiązek przyjęcia wewnętrznych regulacji anty-korupcyjnych. W 2019 roku powinny wyjaśnić się dalsze losy tego projektu. O projekcie ustawy pisałem TUTAJ;
- Prosta Spółka Akcyjna. Trwają prace nad wprowadzeniem nowej spółki prawa handlowego dedykowanej dla start-upów. Utworzenie takiej spółki będzie rewolucją dla biznesu, w tym branży faktoringowej, która będzie musiała uwzględnić nowy podmiot we własnych zasadach przyjmowania wniosków faktoringowych, przyznawania limitów i sublimitów, wypłaty zaliczek itp. O PSA pisaliśmy TUTAJ. Prace nad projektem znajdują się na etapie komisji prawniczej, i można je śledzić TUTAJ.
# KRS I RACHUNKOWOŚĆ
- Krótszy okres przechowywania zatwierdzonych rocznych sprawozdań finansowych (SF) – 5 lat od końca roku w którym zatwierdzono SF. Wejście zmiany w życie: 1.01.2019 r.;
- SF za 2018 rok będą sporządzane wyłącznie w postaci elektronicznej i opatrywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym / profilem zaufanym ePUAP. Wejście w życie: 1.10.2018 r.;
- SF do KRS złoży nie tylko członek zarządu, ale także prokurent, adwokat, radca prawny, prawnik zagraniczny posiadający polski PESEL. O tej zmianie pisaliśmy szczegółowo TUTAJ;
# PRAWO PRACY I UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
- Likwidacja obowiązku okresowych szkoleń BHP dla najmniej wypadkowych branż, zwłaszcza pracowników administracyjno-biurowych, zatrudnionych u pracodawcy do max. 3 kategorii ryzyka;
- Brak obowiązku zatrudniania specjalisty od BHP dla pracodawcy do 3 kat. ryzyka zatrudniającego nie więcej niż 50 pracowników (poprzednio: 20). To udogodnienie obejmie znaczną ilość podmiotów na rynku faktoringowym;
- Skrócenie czasu przechowywania akt pracowniczych z 50 do 10 lat; Akta pracownice będzie można przechowywać w formie elektronicznej;
- Obowiązek przekazywania pracownikowi przez pracodawcę przy rozwiązaniu umowy o pracę nowych informacji oprócz świadectwa pracy (dot. m.in. przechowywania akt pracowniczych).
# PRAWO SPÓŁEK HANDLOWYCH (zmiany od 1 stycznia 2019 r.)
- Zgromadzenia Wspólników: (1) możliwość odwołania NZW przez wspólnika żądającego jego zwołania (art. 236 § 3 KSH), (2) obowiązek dołączania pełnomocnictwa do reprezentowania wspólnika na ZW do księgi protokołów, (3) możliwe będzie obiegowe głosowanie na odległość także nad uchwałami ZWZ, z wyjątkiem tych podejmowanych w głosowaniu tajnym.
- Utrudnienia w rezygnacji „ostatniego” członka organu sp. z o.o. / S.A. Składający rezygnację członek zarządu sp. z o.o. będący jedynym członkiem organu, ma obowiązek złożyć rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników. Rezygnacja taka będzie skuteczna dopiero z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników (art. 202 § 6 KSH). Rozwiązanie to służy zapobieganiu pozostawiania spółek z nieobsadzonym zarządem, niezdolnych do działania, w tym brania udziału w post. sądowych i egzekucyjnych. Dotyczy to również rady nadzorczej (jeśli powołana);
- Zwrot zaliczki na dywidendę (art. 195 § 11 KSH) – nowe zasady zwrotu w przypadku poniesienia straty albo osiągnięcia mniejszego zysku niż wypłacone zaliczki;
# PRAWO PODATKOWE
- Pakiety Wierzytelności. Dnia 1.01.2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy CIT i PIT przewidująca, iż pakiety wierzytelności będą traktowane jednorodnie. W sytuacji, w której w ramach jednej transakcji dochodzi do nabycia co najmniej 100 wierzytelności, bez wyodrębnienia ceny nabycia poszczególnych z nich, dochodem jest nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu nad kosztem nabycia całego pakietu;
- Ulga na złe długi VAT dla wierzyciela już po 90 dniach (zamiast 150);
- Status „małego podatnika” do 2.000.000 EUR przychodu (poprzednio 1.200.000 EUR) od 1.01.2020 r. co oznacza dla takich podmiotów korzystne opodatkowanie CIT, preferencje w amortyzacji, możliwość wpłacania zaliczek kwartalnych na PIT i CIT. Zmiana to może objąć wiele podmiotów z branży faktoringowej;
- Preferencyjna stawka CIT (9%) będzie przysługiwać małym podatnikom oraz podatnikom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej gdy przychody osiągnięte w bieżącym roku podatkowym (wcześniej w poprzedzającym roku) nie przekroczyły wyrażonej w PLN kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 EUR;
- Exit tax – podatek od niezrealizowanych zysków – znane są stawki i zasady jego pobierania;
- IP BOX – preferencyjne opodatkowanie dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej stawką 5%, o ile podatnik będzie prowadził działalność bezpośrednio związaną z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem prawa własności intelektualnej;
- MDR – obowiązek zgłaszania szefowi KAS elektronicznie w terminie 30 dni schematów podatkowych przez „promotorów” którzy tworzą, udostępniają, wdrażają schematy podatkowe;
- Przy wydawaniu decyzji podatkowych organy KAS będą mogły „przy okazji” ustalać dodatkowe zobowiązanie podatkowe z tytułu m.in. klauzuli unikania opodatkowania (w tam małych klauzul), przepisów o cenach transferowych, podatku u źródła, w ramach przewidzianych w ordynacji podatkowej (ograniczenia wartościowe);
- Nowe przestępstwa i wykroczenia skarbowe: uchybienie obowiązkowi złożenia informacji o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych, złożeniu dokumentacji cen transferowych; brak raportowania schematów podatkowych, złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia warunkującego zwolnienie z WHT lub obniżenie stawki podatku.
# WNIOSKI
Żaden przedsiębiorca z branży nie powinien przejść obojętnie obok ww. zmian. Wprowadzane zmiany w dużej części są kontynuacją zmian 2018 roku budujących system compliance w korporacjach. Zarysowuje się tendencja kierowania odpowiedzialności finansowej w stronę menedżerów. Przed compliance nie ma zatem ucieczki. Jest też sporo zmian wymagających dostosowania dokumentacji pracowniczej. Konieczne jest także przygotowanie się na całkowicie elektronicznej składanie dokumentacji rachunkowej do KRS. Kto jeszcze nie posiada podpisu kwalifikowanego albo ePAUP powinien go założyć niezwłocznie. Plusem jest pakiet ułatwień MŚP dot. zwłaszcza kwestii pracowniczych, w tym BHP, jak również nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych usuwająca kilka rozbieżności. Niestety system podatkowy nadal pozostaje nieczytelny i nieprzejrzysty, a uprawnienia organów KAS ulegają stopniowemu zwiększaniu. Niepokojące są także zmiany w egzekucji komorniczej, które w mojej ocenie uderzą w jej skuteczność oraz ograniczą swobodę działania wierzycielom.
Niektóre zmiany pominąłem, albo skróciłem – dlatego zachęcam do lektury pełnego artykułu kierowanego do ogółu przedsiębiorców także TUTAJ.
