Trwają prace nad projektem nowelizacji, który przewiduje również zmiany w ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tzw. ustawie o zatorach). W ustawie ma zostać dodany art. 9a w brzmieniu: „W transakcjach handlowych, zastrzeżenie umowne zakazujące wierzycielowi zbywania wierzytelności, o którym mowa w art. 509 § 1 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, staje się bezskuteczne, jeżeli zapłata nie nastąpiła w ciągu 90 dni od terminu określonego w umowie.”.
Projekt został poddany konsultacjom publicznym.
# Stanowisko PZF
Polski Związek Faktorów zgłosił swoje stanowisko, w którym wskazał, m.in. iż (i) Projekt w obecnym brzmieniu, nie rozwiązuje zgłaszanego przez przedsiębiorców problemu zakazu cesji w obrocie profesjonalnym, (ii) projekt jest problematyczny pod kątem relacji z ubezpieczycielami w ramach umowy faktoringu pełnego z racji możliwych sporów co do tytułu prawnego do wierzytelności jak i samej wypłaty odszkodowania, (iii) projekt jest problematyczny również pod kątem umów faktoringu niepełnego bowiem rozwiązanie może uniemożliwiać skuteczne i niezwłoczne dochodzenie zapłaty wymagalnych wierzytelności od kontrahentów (odbiorców faktoringowych), (iv) zasadne jest skrócenie terminu do 30 dni, co uchroni klienta przed regresem. Jednocześnie PZF zwrócił uwagę na niejednoznaczny zapis dotyczący momentu od którego jest liczony 90-dniowy termin. Skutkiem braku doprecyzowania wskazanego momentu będzie problem z ustaleniem terminu obowiązywania zakazu cesji, tj. wskazania momentu, od którego zakaz cesji przestał obowiązywać, zwłaszcza w kontekście braku dostępu do umów handlowych oraz skali działalności.
PZF zgłosił następujące propozycje zmiany zapisów:
Art. 9a. W transakcjach handlowych, zastrzeżenie umowne zakazujące wierzycielowi zbywania wierzytelności, o którym mowa w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, jest bezskuteczne.”
albo jeżeli Ministerstwo nie przychyli się do powyższego:
„W transakcjach handlowych, zastrzeżenie umowne zakazujące wierzycielowi zbywania wierzytelności, o którym mowa w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, staje się bezskuteczne, jeżeli zapłata nie nastąpiła w ciągu 30 dni od terminu płatności wskazanego na fakturze, a jeśli termin płatności nie został wskazany na fakturze to 30 dni od terminu płatności wynikającego z umowy”.
oraz propozycję dodania art. 9b, o następującym brzmieniu:
Art. 9b. W transakcjach handlowych, zastrzeżenie umowne zakazujące wierzycielowi zbywania wierzytelności, o którym mowa w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, jest bezskuteczne jeżeli dłużnikiem zobowiązanym do zapłaty za towary lub usługi jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem jest mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca.”
Pełna streść stanowiska PZF jest dostępna na stronie procesu legislacyjnego.
# Stanowisko ZPF
Związek Przedsiębiorstw Finansowych zgłosił swoje stanowisko dnia 12 października 2021r., wskazując, m.in., że (i) otrzymuje liczne sygnały, w szczególności od przedsiębiorstw faktoringowych, o tym, że w stosunku do przedsiębiorców (głównie z sektora MŚP) nadużywana jest instytucja kontraktowego zakazu przelewu wierzytelności pieniężnych, prowadząca często nawet do utraty przez nich płynności finansowej, a w dalszej kolejności – do zatorów płatniczych i bankructw, (ii) zapis w zaproponowanym brzmieniu nie rozwiąże problemu zakazu cesji i nie usunie zatorów płatniczych, (iii) na proponowanej zmianie skorzystać mogłyby zatem jedynie przedsiębiorstwa windykacyjne, które nabywają z dyskontem wierzytelności w celu ich windykacji na własny rachunek, choć w naszej ocenie również i skala tych korzyści byłaby dla rynku praktycznie niezauważalna. W związku z powyższym ZPF zaproponował całkowite zniesienie zakazu cesji dla stosunków asymetrycznych b2b. ZPF zgłosił również swoją propozycję co do zapisów intertemporalnych.
Pełna streść stanowiska PZF jest dostępna na stronie procesu legislacyjnego.
# Stanowisko Prezesa UOKiK
Projekt zaopiniował także Prezes UOKiK, który zwrócił uwagę, na to iż: (i) projekt wymaga doprecyzowania pojęciowego pod kątem zgodności KC z ustawą o zatorach, zwłaszcza w zakresie pojęć „zbywania wierzytelności” i „przeniesieniu wierzytelności na osobę trzecią (przelewie)”. (ii) wpływ nowelizacji na zastrzeżenie umowne uzależniające skuteczność przelewu od zgody innego podmiotu, (iii) pojęcie terminu określonego w umowie jest wątpliwie w zakresie wierzytelności, co do których termin zapłaty nie został przez strony uzgodniony.
# Pozostałe stanowiska
Co ciekawe projekt był konsultowany z wieloma innymi organami i organizacjami, te jednak nie zgłosiły uwag w części dot. zakazu cesji skupiając się często na pozostałych aspektach nowelizacji dotyczących głównie KPC. Szczególnie wiele uwag zgłoszono w zakresie planowanej zmiany przepisu art. 17 pkt 4 KPC przez podniesienie wartości przedmiotu sporu, stanowiącej próg właściwości rzeczowej sądów okręgowych do kwoty 150 000 zł co niewątpliwie spowoduje drastyczny wzrost wpływu spraw do tych sądów, skutkujący przeciążeniem sędziów rejonowych, wydłużeniem czasu trwania postępowań.
Przypominamy że regulacje wciąż znajdują się na etapie opiniowania, zachęcamy do śledzenia procesu legislacyjnego. Czekamy na ustosunkowanie się do zgłoszonych opinii przez projektodawcę.
Prawa do zdjęcia: Puls Biznesu.
