Konferencja Risk & Supervision Meeting to już od 5 lat okazja nie tylko do zaprezentowania wyników ankiety dot. nadużyć w sektorze faktoringowym i leasingowym, ale także do wymiany doświadczeń oraz wiedzy przez ekspertów z ww. branż. Wspominane badanie jest przeprowadzane przez CRIF sp. z o.o. celem zidentyfikowania najskuteczniejszych sposobów wyłapywania fraudów. Samo wydarzenie odbędzie się 08.09.2022 r. Tematyka Bloga powoduje, że skoncentrujemy się na badaniu branży faktoringowej i przybliżymy najważniejsze – w naszej opinii – kwestie. Podobnie jak rok temu, nasza analiza będzie bazowała na porównaniu wyników z poprzednich lat.
Techniki wykrywania nadużyć. Najlepiej ocenione zostały wykrywanie anomalii, analiza sieci powiązań, analiza publicznie dostępnych źródeł danych.
Komentarz: Wyniki ankiety w tej kwestii nie zmieniły się na przestrzeni lat. W zeszłym roku zwracaliśmy uwagę, że do narzędzi umożliwiających weryfikację faktorantów i odbiorców dołączy Krajowy Rejestr Zadłużonych. Po pewnym już czasie jego funkcjonowania w obrocie można stwierdzić, że o tyle ułatwia badanie, czy ewentualny kontrahent ukrywa fakt np. wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, że nie jest już konieczne telefonowanie do sądu (skraca się tym samym czas weryfikacji). Jednocześnie nadal pozostaje ryzyko, że wprowadzenie wzmianek w Rejestrze jest zależne od szybkości działania w tym zakresie sądu / Komornika. Niektóre jednak postępowania „dzieją się” przez dłuższy okres poza wiedzą i kontrolą sądu (przykładowo postępowanie o zatwierdzenie układu z art. 210 i n. ustawy – Prawo restrukturyzacyjne). Mimo to wprowadzenie KRZ przybliża w stronę stworzenia jednolitego (i darmowego) systemu weryfikacji kontrahentów, którego brak nadal odczuwają respondenci.
Przeszkody. Jako przeszkody związane z przeciwdziałaniem nadużyciom wskazano brak informacji o wszystkich nierzetelnych klientach (100%), brak współpracy branży ubezpieczeniowej i faktoringowej z uwagi na ograniczenia prawne (71%), brak możliwości weryfikacji autentyczności dokumentów np. deklaracji PIT/CIT (57%) czy oczekiwania czasowe klienta/dealera na podjęcie decyzji (57%).
Komentarz: Niezmiennie na niskim poziomie pozostaje wymiana informacji w sektorze finansowo-ubezpieczeniowym. Nawet wprowadzenie KRZ nie zmieniło dostatecznie oceny ankietowanych dot. przeszkód, ponieważ nadal to wymogi w zakresie przetrwania m.in. danych osobowych stanowią „ścianę” pomiędzy branża ubezpieczeniową a faktoringową, przez którą nie mogą się od wielu lat przebić. Czy to aby na pewno jedyny powód? Co ciekawe, w tym roku również oczekiwania klienta na szybkie rozpatrzenie wniosku o zawarcie UF stają się w odczuciu faktorów przeszkodą dla przeciwdziałania oszustwom. W dobie wielości dostępnych narzędzi weryfikacji tożsamości i „parcia” rynku na coraz to szybsze udzielenie finansowania, istotnie takie wymagania faktorantów mogą spowodować, że celem zdobycia większej liczby klientów firmy faktoringowe będą zmuszane rezygnować z kilkustopniowej weryfikacji zdolności płatniczych faktoranta i jego odbiorców, choć jest to sytuacja zdecydowanie niepożądana i której faktorzy powinni zdecydowanie unikać.
Rodzaje ryzyka identyfikowane na przestrzeni 3 lat. Respondenci postrzegają fałszowanie sprawozdań finansowych, nadużycia wewnętrzne, pranie pieniędzy oraz korupcję na względnie podobnych (niskich) poziomach. Wśród odpowiedzi wybija się cyberprzestępczość, która odnotowuje jako jedyna wzrost.
Komentarz: Po części wzrost ryzyka fraudu w związku z cyberprzestępczością upatrujemy w zmianach wprowadzonych z powodu pandemii COVID-19. Pandemia wymusiła bowiem przeniesienie działalności biznesowej w większości do sieci, to z kolei powoduje, że metody weryfikacji kontrahentów opierają się w zasadzie głównie na kontakcie elektronicznym albo zewnętrznym aplikacjach sprawdzania tożsamości, które rozwinęły się w sposób niesamowicie szybki, ale przez są też narażone na „choroby wieku dziecięcego” … w tym kontakt z polskimi sądami. A to generuje potencjalne sytuacje możliwości dla oszustów. W tym kontekście pozostaje tylko zarekomendowanie korzystania z certyfikowanych, sprawdzonych aplikacji od zaufanych dostawców i o wypracowanej pozycji na rynku.
Pozostałe wnioski, jakie wyprowadzamy z analizy wyników ankiet:
- Typową formą nadużycia co roku pozostają fałszywe faktury. W tym temacie należałoby dodać, że od początku 2022 r. pilotażowo funkcjonuje Krajowy System e-Faktur (KSEF). W 2023 r. (termin może migrować) korzystanie faktur w formie ustrukturyzowanej będzie obowiązkowe dla wszystkich. Zaryzykujemy tezę, że pozwoli to firmom faktoringowym na większa kontrolę i weryfikację podstawowego dokumentu, który funkcjonuje w relacji faktor-faktorant-odbiorca. Wpływ wprowadzenia systemu najpewniej będzie dostrzegalny dopiero w wynikach ankiety za 2 lata.
- Firmy faktoringowe stawiają na weryfikację nietypowych relacji między faktorantami i ich kontrahentami poprzez analizę autentycznych przypadków fraudów, co szczególnie cieszy. Wprowadzenie i nauka korzystania z narzędzi IT wspomagających wykrywanie prób oszukańczych transakcji pozostaje przy tym nie mniej ważne, niż umiejętność wykorzystywania dostępnych narzędzi, często bezpłatnych, o których także wspominamy na szkoleniach.
- Końcowo i przy okazji, niestety widać obecnie (recesja za progiem?) wzrost fraudów, w tym klasycznych, zwłaszcza w branży około-budowlanej. Spowolnienie niestety generuje takie sytuacje, stąd zalecana jest czujność. Pokusa sprzedaży jest w tym okresie duża i może być kosztowna.
