Dokładnie miesiąc temu weszła w życie Ustawa z 7 lipca 20223 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia niektórych skutków kradzieży tożsamości, która wprowadza nowe zasady zastrzegania numeru PESEL i obowiązek jego weryfikacji przez niektóre podmioty, co ma utrudnić dokonywanie przestępstw z wykorzystaniem skradzionych danych.
Założeniem nowych regulacji jest m.in. wzmocnienie ochrony przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych osobowych i ograniczenie skali procederu zaciągania przez oszustów pożyczek, kredytów i innych zobowiązań na skradzione dane.
Nowe regulacje umożliwiają każdemu pełnoletniemu posiadaczowi numeru PESEL dokonania samodzielnego, bezpłatnego zastrzeżenia tego numeru przy użyciu usługi elektronicznej, aplikacji m-Obywatel lub na wniosek składany osobiście w organie dowolnej gminy. Informacja o zastrzeżeniu lub jego cofnięciu będzie widoczna w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL prowadzonym przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.
Powyższe regulacje wprowadzają nowe obowiązki dla pożyczkodawców, kredytodawców czy leasingodawców. Podmioty te zobowiązane są do weryfikacji ewentualnego zastrzeżenia numeru PESEL zarówno przed zawarciem umowy, ale również każdorazowo przed jej zmianą.
Zmiany nie ominą także dostawców usług płatniczych czy telekomunikacyjnych oraz notariuszy.
Sankcją za brak weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze i zawarcie umowy pożyczki, kredytu lub innego zobowiązania, mimo istniejącego w momencie zaciągania zobowiązania zastrzeżenia daje możliwość uchylenia się przez osobę, w imieniu której zawarto umowę z wykorzystaniem zastrzeżonego numeru PESEL, od skutków prawnych czynności prawnej (np. zawarcia umowy z wykorzystaniem jej danych). Oznacza to, że podmiot świadczący ww. usługi nie będzie miał możliwości domagania się od konsumenta oraz jego następców prawnych spełnienia roszczenia ani skutecznie zbyć wierzytelności z zawartej umowy.
Podmioty zobowiązane do weryfikacji numerów PESEL (a zatem podmioty, które mogą być zaangażowane w transakcje z wykorzystaniem skradzionej tożsamości) będą miały możliwość – za zgodą ministra właściwego do spraw informatyzacji – dokonywać automatycznego sprawdzenia zastrzeżenia tego numeru w rejestrze publicznym, co znacząco może ułatwić procedurę firm pożyczkowych i kredytodawców. Oczywiście jest to regulacja nastawiona dla branży b2c.
Od 22 lipca 2023 r. obowiązuje pierwsza część przepisów Ustawy o zastrzeżeniu numeru PESEL, kolejna część jej przepisów zacznie obowiązywać we wrześniu bieżącego roku. Część przepisów ww. ustawy nakładająca nowe obowiązki na pożyczkodawców, kredytodawców czy leasingodawców ma wejść w życie 1 stycznia 2024 roku.
